Hoe wordt zout gewonnen en hoe wordt het verwerkt tot strooizout?

In het oosten en in het noorden van Nederland bevinden zich op sommige plaatsen dikke zoutlagen in de ondergrond, die soms wel tot honderden meters dik zijn. De zoutlagen die het ondiepst zijn bevinden zich vanaf 100 meter diepte en de zoutlagen die het diepst zijn kunnen wel aanwezig zijn tot 5000 meter diepte. Het ontstaan van deze zoutlagen komt door het verdampen van water uit de binnenzeeën miljoenen jaren geleden. Het zout is door deze verdamping achter gebleven.

Zoutwinning zorgt er voor dat we strooizout hebben om gladde wegen te vermijden wanneer het vriest, sneeuwt of ijzelt. Er worden jaarlijks tonnen met strooizout verspreid over de wegen voor de bestrijding van gladheid. Maar wat voor zout is dit eigenlijk precies en waar komt het vandaan?

Hoe werkt zoutwinning?

In ons land wordt zout gewonnen door oplosmijnbouw. Er zit een zoutlaag diep in de grond. In deze laag wordt water ingebracht dat zoet is. Dit zorgt ervoor dat het zout oplost. Vervolgens wordt het zoute water, ook wel pekel genoemd, opgepompt. Als het water daarna verdampt wordt, blijft er droog zout over. Dit zout wordt gebruikt voor consumptie, maar ook als onthardingszout, grondstof en strooizout. Zoutwinning zorgt ervoor dat de bodem daalt. Dit gaat echter zo langzaam dat we hier eigenlijk niets van merken.

Wat voor zout wordt er gebruikt voor strooizout?

Er zijn verschillende soorten zout die gebruikt worden als strooizout, namelijk steenzout, vacuümzout of zeezout. De laatste soort wordt niet in Nederland gebruikt. Vacuümzout wordt geproduceerd door de zoutlagen die onder de aarde liggen omhoog te pompen in vloeibare vorm, waarna het in de fabriek bewerkt wordt tot korrels. Vacuümzout is een vorm van zout dat behoorlijk zuiver is.

In zoutmijnen in Oostenrijk en Duitsland wordt steenzout gewonnen. Dit is een ongezuiverde zoutsoort en bevat daarom meer verontreiniging dan het geval is met vacuümzout. Daarnaast is een ander verschil dat de korrel onregelmatiger en groter is.

Hoe kan het dat strooizout werkt tegen gladheid?

Bij de eerste tekenen van ijzel gaan de strooiwagens de wegen op om ervoor te zorgen dat er geen ongelukken ontstaan door eventuele gladheid. Deze strooiwagens zijn uitgerust met een mengeling van zout en pekel (zout water). Het smeltpunt van dit mengsel van pekel en zout is, als je het vergelijkt met gewoon water, ongeveer tien graden lager. Om 11,5 kilo ijs te kunnen laten smelten, heb je ongeveer een kilo strooizout nodig bij een temperatuur van min vijf graden. Dit smeltwater vormt op de weg een pekellaag. Deze pekellaag bevriest pas weer als het onder de min tien graden is. De pekellaag wordt door het verkeer in het wegdek gereden. In veel gevallen wordt er preventief gestrooid. Hier is veel minder zout voor nodig. Dit preventief strooien wordt gedaan voordat het gaat sneeuwen en vriezen, waardoor gladheid kan worden voorkomen.

Waarom is preventief strooien beter?

Preventief strooien zorgt ervoor dat er minder strooizout nodig is en dit is belangrijk, omdat strooizout schadelijk is voor het milieu. Strooizout bestaat namelijk uit zware metalen als koper, chroom, nikkel en lood. Dit komt uiteindelijk via putten en goten in het riool terecht, wat vervolgens weer gezuiverd moet worden uit het water. En komt het strooizout in de berm terecht, dan blijven die zware metalen in de natuur achter. Om deze reden is er in de wet vastgelegd hoeveel verontreiniging er maximaal in strooizout mag zitten om het risico op milieuvervuiling verwaarloosbaar te maken.